بازی درمانی و مهمترین مزایای آن برای کودکان

بازی درمانی چیست ؟

بازی درمانی (Play Therapy) یک شکل از روان‌درمانی است که به کودکان در حل مسائل عاطفی و روانی کمک می‌کند. کودکان اغلب از بازی برای بیان خود و درک بهتر از دنیای اطرافشان استفاده می‌کنند، و این روش درمانی از این ویژگی بهره می‌برد. این نوع درمان اصطلاحاً در ابتدا برای کودکان طراحی شده است، اما می‌تواند برای بزرگترها نیز مؤثر باشد. معمولاً برای کودکان در رده سنی 3 تا 12 سال استفاده می‌شود.

هدف اصلی بازی درمانی کمک به کودکانی است که ممکن است در بیان احساسات یا افکار خود مشکلات زیادی دارند، ولی از طریق بازی درمانی می توانند احساسات خودشان را بروز دهند. این روش با استفاده از مواد و وسایل بازی متنوع، به کودکان فرصت می‌دهد تا به آزادی احساسات، خلاقیت، و ارتباط با مسائل خود بپردازند.

Play Therapy به عنوان یک ابزار پویا و انعطاف‌پذیر در روان‌درمانی شناخته می‌شود که به کودکان کمک می‌کند تا مهارت‌های ارتباطی، حل مسائل، و تطبیق با موقعیت‌های زندگی را تقویت کنند. از این روش می‌توان در بهبود خودآگاهی، افزایش اعتماد به نفس، و ارتقاء توانایی‌های اجتماعی کودکان بهره برد.

در این روش کودک از نقاشی گرفته تا رقص و بازی های رومیزی لذت ببرد. گاهی اوقات، بازی درمانگر از سایر اعضای خانواده یا والدین و سرپرستان می خواهد که در فعالیت های زمان بازی شرکت کنند. اما با این حال مزایای، بازی در روان درمانی کودکان بیشتر از این موارد است که ما سعی کرده ایم در این مقاله چیدو، همه آنها را مورد بررسی قرار دهیم.

انواع بازی درمانی در کودکان

به طور کلی، 2 نوع از بازی برای درمان کودکان وجود دارد که روانشانسان ممکن است با توجه به وضعیت روحی و مشکلات کودکان، یکی از آنها را برای درمان انتخاب کنند:

• دستوری:

این روش کاملا عملی است و به کودک کمک می کند تا با برخی بازی و فعالیت های عملی، احساسات خودش را بروز دهد. این روش شامل دستورالعمل‌های خاصی است که درمانگر به کودک می‌دهد و در حین انجام این فعالیت‌ها، بر کودک نظارت مستقیم داشته باشد.

• غیر مستقیم:

در این روش، از محیطی کمتر کنترل شده استفاده می‌شود. درمانگر در این روش، کودک را رها می‌کند تا در هر فعالیت بازی که ممکن است از آن لذت ببرد، شرکت کرده و احساسات خودش را بروز دهد. این روش با ایجاد یک فضای آزادتر، اجازه می‌دهد تا کودک به طور طبیعی احساسات و تجربیات خود را به اشتراک بگذارد.

پرکاربردترین تکنیک ها در درمان بازی برای کودکان

روانشناسان از تکنیک های مختلف برای درمان کودکان از طریق بازی استفاده می کنند. انتخاب نوع تکنیک به عوامل زیادی بستگی دارد که مهمترین آنها طول جلسه درمانی، نیاز کودک و نوع بازی بستگی دارد. اما به طور کلی، برخی از رایج ترین تکنیک های مورد استفاده توسط بازی درمانگران در سراسر جهان عبارتند از:

• استفاده از بلوک های ساختمانی
• شن بازی
• بازی های تخته ای
• بازی با عروسک ها
• بازی های کارتی
• بازی های استراتژیک مانند شطرنج
• قایم باشک
• بازی لگو

انتخاب هر یک از این بازی ها می تواند تاثیر بسیار زیادی در بیان احساسات کودکان داشته باشد. این در حالی است که انواع اسباب بازی و بازی های فکری مناسب برای بروز احساسات کودکان در فروشگاه اینترنتی چیدو وجود دارند و والدین می توانند با توجه به استعداد و وضعیت روحی کودکان خود، بهترین آنها را انتخاب کنند.

مزایای بازی درمانی برای کودکان

کودکان از طریق بازی، مهارت های بسیار زیادی را یاد می گیرند و حتی می توانند آنها را کشف و تقویت کنند. در حین بازی، یک کودک ممکن است احساسات خودش را بروز دهد و به درمانگر اجازه می‌دهد تا در مورد وضعیت عاطفی کودک اطلاعات بیشتری را کسب کند.

بررسی ها نشان می دهد که این روش درمانی، اثرات مثبتی در مهارت های رفتاری و رشد کودکان اوتیسم دارد. حتی ممکن است به کودکان اوتیستیک در تعاملات اجتماعی کمک کند. یک مطالعه کوچک در سال 2017 روی سه دانش‌آموز کلاس اول مدرسه نشان داد که بازی درمانی در کودکان باعث کاهش علائم ADHD  از جمله مشکل در تمرکز و رفتار های آنها می شود. 

به طور کلی، مهمترین مزایای بازی به عنوان یک روند درمانی برای کودکان، عبارتند از:

• بیان احساسات:

بازی به کودکان امکان می‌دهد که احساسات خود را به صورت آزادانه و بدون فشار بیان کنند. حتی کمک می‌کند تا احساسات منفی یا مخفی شده ناشناخته به سطح آید و مدیریت شود.

• تقویت مهارات ارتباطی:

از طریق بازی، کودکان می‌آموزند چگونه با دیگران ارتباط برقرار کنند، همکاری کنند و احساسات خود را به اشتراک بگذارند. این تجربه در تقویت مهارات اجتماعی و ارتباطی آنها مؤثر است.

• یادگیری قوانین و مراعات:

بازی معمولاً دارای قوانین و مراعات خاصی است که کودکان باید آنها را رعایت کنند. این موضوع کمک می‌کند تا کودکان مهارت‌های کنترل و مدیریت رفتار خود را تقویت کنند.

• تقویت مهارت های حل مسائل:

بازی درمانی ممکن است شامل فعالیت‌هایی باشد که به کودکان اجازه می‌دهد مسائل خود را بازیابی کرده و راه‌حل‌هایی برای آنها پیدا کنند. این کمک به تقویت مهارات حل مسائل و انعطاف‌پذیری ذهنی می‌شود.

• تشویق خلاقیت و تخیل:

این روش به کودکان اجازه می‌دهد تا با خلاقیت و تخیل خود بازی کنند. این امکان باز کردن درون خلاقیت کودکان را فراهم می‌سازد و به آنها ایده‌پردازی و حل مسائل خلاقانه را آموزش می‌دهد.

به طور کلی، بازی درمانی نه تنها به کودکان کمک می‌کند تا مشکلات خود را بشناسند و حل کنند، بلکه محیطی فراهم می‌آورد که آنها بتوانند با خود و دیگران به صورت سالم‌تری ارتباط برقرار کنند.

بازی درمانی در بزرگسالان

درمان با بازی، نه تنها برای کودکان بلکه برای بزرگسالان نیز می‌تواند موثر باشد. این روش در زمینه‌های مختلف مانند مشکلات روانی، استرس، اضطراب، افسردگی، افزایش خودآگاهی و موارد دیگر کارآمد بوده و مزایا و ارزش افزوده‌هایی را فراهم می‌کند. برخی از بهترین مزایای بازی درمانی برای بزرگسالان عبارتند از:

• کاهش استرس و اضطراب: بازی به بزرگسالان کمک می‌کند تا استرس و اضطراب خود را کاهش دهند. این فرآیند با ایجاد یک فضای آرامش‌بخش و بازی‌های متنوع، به تسکین و تعادل روحی کمک می‌کند.
• تسهیل برقراری ارتباطات: این روش به بزرگسالان کمک می‌کند تا مهارت‌های ارتباطی خود را بهبود بخشند. از طریق بازی، افراد می‌توانند بهتر با دیگران ارتباط برقرار کنند و احساسات و تجربیات خود را به اشتراک بگذارند.
• تقویت خلاقیت و تخیل: بازی به بزرگسالان امکان می‌دهد تا خلاقیت و تخیل خود را تقویت کنند. این ابزار می‌تواند به طور مستقیم تحریک‌کننده فرآیندهای ذهنی خلاقانه باشد.
• افزایش خودآگاهی: این روش به افراد کمک می‌کند تا خودشان را بهتر بشناسند و به خودآگاهی بیشتری دست یابند. از طریق بازی، ممکن است مسائل و احساسات ناشناخته به سطح آید.
• مدیریت هیجانات: بازی به بزرگسالان امکان می‌دهد تا هیجانات خود را مدیریت کنند. این فرآیند بهترین راه‌حل‌ها را برای مواجهه با احساسات مختلف فراهم می‌کند.
• افزایش انعطاف‌پذیری ذهنی: بازی ممکن است به افراد کمک کند تا انعطاف‌پذیرتر در مواجهه با چالش‌ها و تغییرات زندگی شوند.

سخن آخر

بازی درمانی یکی از روش های  درمان روانشناختی است  که می تواند شامل بازی با اسباب بازی، نقش آفرینی و سایر بازی های سرگرم کننده در کودکان باشد. درمانگرها در این روش، کودکان  را در حین بازی بررسی و ارزیابی کرده و رفتارهای آنها را تحت بررسی قرار می دهند.

بازی برای درمان شرایط سلامت روان یا اختلالات رفتاری در کودکان و حتی بزرگسالان مفید است. اما با توجه به مزایای مهمی که این روش درمانی در کودکان دارد، به والدین آنها توصیه می شود با خرید اسباب بازی های متناسب با سن و شخصیت کودکانشان، بهترین نوع از اسباب بازی را برای آنها خریداری و تهیه کنند. چرا که کودکان در حین بازی می توانند احساسات خودشان را بروز دهند و حتی از سایر مزایای بازی با اسباب بازی بهره مند شوند. اما خرید اسباب بازی های باکیفیت و مناسب می تواند تاثیر بسیار زیادی در شکل گیری شخصیت کودکان داشته باشد. پس اگر به دنبال کسب اطلاعات بهتر و بیشتر در مورد اسباب بازی مناسب برای کودک خود هستید، بهتر است سری به فروشگاه اینترنتی چیدو بزنید.

سوالات متداول

روند درمان با بازی برای چه افرادی مناسب است؟

این روش درمانی برای افرادی که در برقرار ارتباط با دیگران و ابراز احساسات خودشان مشکل دارند می تواند مناسب باشد. بازی برای کودکانی که مورد آزار و اذیت قرار گرفته و آسیب های زیادی دیده اند هم می تواند موثر باشد. از طرفی هم، کودکان مبتلا به اختلالات خاصی که در بیان احساسات عاطفی و اجتماعی خود دچار اختلال هستند می تواند از این روش برای درمان وضعیت خودشان استفاده کنند.

جلسات بازی درمانی چقدر طول می کشد؟

جلسات درمانی از طریق اسباب بازی، معمولاً 30 تا 45 دقیقه طول می کشد.