والدین مسئولیت پذیری باشیم

داگ کوپلند؛ نویسنده و هنرمند بزرگ کانادایی، جمله ارزشمندی دارد که در روان شناسی فرزند پروری، بسیار کاربردی به نظر می رسد و می تواند اساس بسیاری از تکنیک های تربیتی را به خود اختصاص دهد: ((سرزنش کردن، یکی از روش های ایجاد هرج و مرج است)). آیا ما والدین تا کنون مسئولیت پذیری را به کودک خود آموخته ایم؟

آیا فرزند شما رفتارهایی دارد و از کلمات و جملاتی استفاده می کند که مطابق میل شما نیست؟

به احتمال بسیار زیاد، جواب شما به عنوان پدر یا مادر به این سؤال، مثبت است، در حالی که می توانید هم اکنون حداقل سه نمونه از رفتارهای فرزندتان را مثال بزنید که شما را نگران، آزرده، نا امید یا بر آشفته می کند.

بسیاری از والدین برای نوع شخصیت، رفتارها یا عدم موفقیت فرزندانشان دلایل خارجی را مؤثر می دانند.

ما گاهی مهد کودک یا مدرسه را مقصر می دانیم و معتقد هستیم که مسئولین و آموزگاران، از وظایفشان به خوبی آگاه نبوده و آن ها را به درستی انجام نمی دهند. یا برخی از والدین، تاثیر کودکانی را بسیار مهم می دانند که به نحوی با فرزند آن ها تعامل دارند.

اما نکته ارزشمند تربیتی دقیقا همین جا نهفه شده است؛ والدین، بزرگ ترین عامل تاثیر گذار در تربیت هستند.

به این منظور که مفهوم یک پدر یا مادر مسئولیت پذیر را درک کنیم، ابتدا باید نسبت به ویژگی های والدین مسئولیت پذیر، آگاهی پیدا کنیم و مطمئن باشیم که بهانه هایی از این دست نمی آوریم:

کسی به من یاد نداده که چه طور والد مسئولیت پذیری باشم، پدر و مادرم والدین خوبی برای من نبودند، برای این که تمام نکات را در روند تربیت فرزندم به کار ببرم وقت کافی ندارم، همسرم با من همراه نیست، حوصله و اعصاب کافی برای پرداختن به این امور را ندارم، مهد کودک ها و مدارس وظایفشان را به درستی انجام نمی دهند، مربی فرزندم مهارت لازم را برای تعامل با او ندارد، هم کلاسی های فرزندم بچه های شایسه ای نیستند و بسیاری بهانه های دیگر از این دست که مسئولیت تربیت فرزندتان را بر نقطه ای جز نحوه فرزند پروری خودتان متمرکز می کند.

شیوه تربیت آگاهانه و صحیح ایجاب می کند که والدین بی بهانه و مسئولیت پذیری باشیم و این یعنی تبدیل شدن به پدر و مادری که به این باور ارزشمند رسیده باشند که شخصیت و عملکر فرزندشان، نتیجه مستقیم انتخاب سبک فرزند پروری توسط خود آن هاست.

بهانه آوردن، ما را از حل کردن مشکلات در روند تربیت فرزندانمان باز می دارد و به این ترتیب نه تنها ثمره ای مطلوب در انتظار بزرگ سالی آن ها نخواهد بود، بلکه با این شیوه تربیتی، بهانه جویی را به قسمتی از شخصیت فرزندمان هم منتقل خواهیم کرد.

بچه ها، بهانه آوردن را از بین رفتارهای والدین خود آموخته و کسب می کنند و به این ترتیب، خدا، انسان ها، حوادث و عوامل دیگر؛ غیر از خود را موثر و مقصر در سرنوشت خود می دانند و این گونه است که خود را موجودی ضعیف دانسته و به ضعف عزت نفس خود دامن می زنند.

والدین اغلب بچه هایشان را نصیحت می کنند که درست انتخاب کرده و بهترین تصمیم را اتخاذ کنند. اما سبک صحیح تربیت بر این باور تاکید دارد که پدر و مادر باید خود را مسئول دانسته و در گام اول این سوالات را از خود بپرسند که؛ چگونه میتوانم در زندگی ام به عنوان یک والد، تصمیمات درست و آگاهانه ای گرفته و مسئولیت تصمیماتم را بر عهده بگیرم؟

این پرسش ها، گام صحیحی است که پاسخ آن ها والدین را برای رسیدن به نتیجه مطلوب، راهنمایی می کند.

وقتی سبک تربیتی خود را ارزیابی می کنید، از خود سوال کنید که آیا اجازه داده اید، عادت سرزنش کردن در شیوه فرزند پروری شما رخنه کند؟ و یا این که با حرکت در مسیر بهانه جویی باعث شده اید که به ثمره تربیتی مطلوبی دست پیدا نکنید؟ فراموش نکنید که همیشه جاده کم خطر تری هم به نام ” مسئولیت پذیری” وجود دارد که تک تک اعضای خانواده باید نسبت به آن آگاهی پیدا کرده و به آن مقید باشند. و این تنها پدر و مادر هستند که می توانند با آن چه به عنوان رفتار در روش تربیتی خود انتخاب می کنند، سایر اعضای خانواده را به سمت این سبک زندگی هدایت کرده و نسبت به آن وفادار نگه دارند.

نویسنده : سرکار خانم رعنا قاسمی

روان شناس و مشاور خانواده، کودک و نوجوان

کارشناس ارشد مشاوره خانواده

دانشجوی دکتری روانشناسی بالینی

اینستاگرام: Rana.pics

تلفن: ۰۹۱۲۳۰۴۰۱۹۹ (برای ارسال پیام و تعیین وقت مشاوره)